Ընդդիմությունն ԱԺ է եկել գործող իշխանությանն իրենց պաշտոններից դուրս շպրտելու օրակարգով. Վանեցյան

Parliamentmonitoring.am-ը հարցազրույց է անցկացրել ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար, «Հայրենիք» կուսակցության առաջնորդ Արթուր Վանեցյանի հետ, որը ներկայացնում ենք՝ ստորև։

-Պարո՛ն Վանեցյան, ինչո՞վ է պայմանավորված Ձեր պասիվությունը խորհրդարանում։ Ելույթներ չեք ունենում, հարցեր չեք տալիս ու հաճախ եք բացակայում։ Թայմ աո՞ւթ եք վերցրել:

-Ես համաձայն չեմ այդ ձևակերպման հետ, ես գրեթե ամեն օր լինում եմ ԱԺ-ում: Բացակայում եմ կառավարության հետ հարցուպատասխանից, ու դրա հիմնական պատճառն այն է, որ Նիկոլ Փաշինյանը, լինելով մանիպուլյացիոն ելույթներ ունենալու մեծ վարպետ, կարողանում է իր ուզած ձևով շրջել խոսակցությունը, կոնկրետ հարցադրումներին չպատասխանել։ Նիստը վարողը պետք է պահի ԱԺ կանոնակարգը, բայց հաճախ տեսնում ենք, որ Նիկոլ Փաշինյանին թույլատրվում է խախտել ժամանակը, խոսել իր ուզածից, արձագանքել վերջում և մնալ անարձագանք: Եթե ընդդիմադիր պատգամավորներից մեկը փորձում է հակադարձել Փաշինյանին, անմիջապես դահլիճ են հրավիրվում անվտանգության աշխատակիցները և պատգամավորներին ուժով դուրս են բերում դահլիճից: Նման բան երևի համաշխարհային պրակտիկայում էլ չի եղել: Մեր խորհրդարանի միջանցքներում, դահլիճի դռների մոտ կանգնած են զինվորական հագուստով աշխատակիցներ: Մեր խորհրդարանում լրագրողների շարժը սահմանափակ է, իսկ պատգամավորի նկատմամբ կարող է կիրառվել ուժ:

-Իսկ հնարավոր չէ՞ այս հարցերը բարձրացնել կառավարության հետ հարցուպատասխանի ժամանակ։

-Այս հարցադրումները լինում են: Խոսում ես A-ից, պատասխանում է B-ից, խոսում ես B-ից, պատասխանում է C-ից: Էս մարդը՝ Նիկոլ Փաշինյանը, որևէ տրամաբանական բանավեճի մեջ չի մտնում:

-6 ամիս է անցել խորհրդարանի ձևավորումից, բայց վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ նախորդ գումարումների համեմատ այս խորհրդարանի ընդդիմադիր պատգամավորները շատ պասիվ են, օրենսդրական նախաձեռնությունները՝ խիստ փոքրաթիվ: Ինչո՞ւ:

-Մենք պետք է հասկանանք, որ սա սովորական գումարում չէ: Սա, ցավոք, կապիտուլյացիայից հետո ձևավորված խորհրդարան է: ԱԺ ընդդիմությունը եկել է մեկ օրակարգով՝ գործող իշխանությանը դուրս շպրտել իր պաշտոններից, որովհետև նրանց իշխանության ամեն օրը սպառնալիք է մեր երկրի ապագայի, անվտանգության, պետության գոյության համար: Ինչ վերաբերում է կոնկրետ օրենսդրական նախաձեռնություններին, «Պատիվ ունեմ»-ը «Հայաստան» խմբակցության հետ միասին առաջարկ է ստեղծել Արցախի հարցով մշտական հանձնաժողով: Մեծամասնությունը այդ առաջարկը մերժել է, ինչն անհասկանալի է:

Գործող իշխանությունը պետք է օգտվի ընդդիմության նման առաջարկներից ու աշխարհին ցույց տա, որ երկրի ներսում կա Արցախի հարցի կարգավորման պահանջ՝ ըստ այն կարգավորումների, որոնք 30 տարի եղել են ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակում: Մեզ պատճառաբանեցին, որ կա Հայաստան-Արցախ միջխորհրդարանական բարեկամական խումբ, և այդ խմբի շրջանակում բոլոր հարցերի պատասխանները կստանանք, բացի այդ, Արցախի հարցը լինելու է մեր գերակայությունը, և Արցախին վերաբերող բոլոր հարցերը քննարկվելու են համապատասխան հանձնաժողովներում: Անցել է 6 ամիս, չենք ունեցել Հայաստան-Արցախ հանձանժողովի գեթ մեկ նիստ, ընդհակառակը, տեսել ենք, որ Արցախի նկատմամբ ուշադրությունը ոչ միայն խորհրդարանի, այլև ողջ կառավարության մակարդակով նվազել է: Արցախ մեկնելը ադրբեջանցիները մշտապես շահարկում են, ասում են, որ Հայաստանի իշխանությունն իրավունք չունի մեկնել Արցախ, և մեր իշխանությունը որևէ կերպ չի հակադարձում ադրբեջանցիների այդ հոխորտանքներին:

Երկրորդ նախաձեռնությունը վերաբերել է զինծառայողներին, նրանց արտոնություններ տալուն: Մեր պատգամավոր Թագուհի Թովմասյանը հանդես է եկել օրենսդրական նախաձեռնությամբ, որ զինծառայողները բուժհաստատություններում սպասարկվեն արտահերթ, որովհետև եթե զինվորականը հեռավոր տեղերից գալիս է Երևան, նրան հերթագրում են, և այդ հերթերը շատ երկար են տևում: Այդ նախաձեռնությունը ևս մերժվեց, բայց եղավ զարհուրելի մի փաստ: Մի քանի օր հետո նույն ճշգրտությամբ այդ նախաձեռնությամբ հանդեղ եկավ իշխող խմբակցությունից Հայկ Սարգսյանը, ինչը ԱԺ պաշտպանության և անվտանգության հարցերի հանձնաժողովում հավանության արժանացավ:

-Այսինքն, ուզում եք ասել, որ յուրացրի՞ն ձեր նախաձեռնությունը:

-Կարող ենք այդպես էլ ձևակերպենք: Հայկ Սարգսյանն ասել է, թե ինքը տեղյակ չի եղել, որ նման նախաձեռնություն է եղել, բայց թույլ տվեք չհավատալ այդ հայտարարությանը:

-Այս 6 ամսում ընդդիմությանը չհաջողվեց իշխանությանը հեռացնել, ընդդիմադիր շարժում ձևավորել: Այդ դեպքում ԱԺ-ում մնալը որքանո՞վ է նպատակահարմար, եթե հաշվի առնենք, թե ինչ է տեղի ունենում նիստերի դահլիճում․ կամ իրար ծեծում են, կամ հայհոյում:

-Խորհրդարանում մնալն ինքնպատակ չէ: Աժ-ում մենք գտնվում ենք մեր քաղաքացիների տված ձայների արդյունքում: Եղել են ընտրություններ, ձևավորվել է խորհրդարան: Մենք այստեղ եկել ենք փողոցային պայքարից հետո: Իհարկե, չէինք սպասում ընտրություններից այսպիսի արդյունքներ, բայց ունենք այն, ինչ ունենք, և պետք է ԱԺ-ում կարողանանք օգտագործել մեր լիազորությունները, մեր խնդիրները բարձրաձայնենք միջազգային ատյաններում: Իշխող խմբակցությունը, մեղմ ասած, ոչ միշտ է պաշտպանում Հայաստանի ու Արցախի շահերը, ոչ միշտ է ազնիվ լինում միջազգային գործընկերների հետ: Մենք այստեղ ենք, որ մեր ուժերի ներածի չափով թույլ չտանք այս իշխանություններին հակապետական, հակահայկական որոշում կայացնել: Եթե հասունանա պահը, որ հասկանանք՝ այլևս ԱԺ-ում անելիք չունենք, հավատացեք, կդնենք մանդատները և կգնանք: Եթե ընդդիմությունը մանդատները վայր դնի, սահմանադրական ճգնաժամ չի ստեղծվելու, փոխարենը իշխանությունն ազատ գործելու հնարավորություն կստանա խորհրդարանում:

-Մեկ ամիս առաջ Իշխան Զաքարյանը դուրս եկավ ձեր խմբակցությունից, որն ամենափոքրն է խորհրդարանում։ Նրա այս քայլը, Դուք, կարծեմ, չեք մեկնաբանել։

-Այս փուլում չեմ ցանկանա գնահատական տալ: Պատճառների մասին Իշխան Զաքարյանն իր հայտարարության մեջ նշել է։ Խորհուրդ կտամ հարցերը նրան ուղղել: Ամեն դեպքում, չեմ կարծում, թե նրա գնալով խմբակցությունը թուլացավ: Խմբակցությունը կուռ է, միակամ և կատարելու է իր առջև դրված խնդիրները:

-ԱՄՆ՝ Ձեր այցը չեղարկելու մասին հայտարարություն տարածեցիք, բայց կարևորում եք միջազգային հարթակներում ասելիքը տեղ հասցնելու անհրաժեշտությունը։ Կար այդպիսի հնարավորություն, ինչո՞ւ չօգտվեցիք:

-Այլ կարևոր հանդիպում չկար: Մյուս կարևոր հանդիպումները որո՞նք էին, ես գնայի ԱԺ նախագահի հետ ՀՀ դեսպանությունում մի լուսանկար անեի ու ասեի՝ կարևոր հանդիպո՞ւմ ունեցա: Ինձ համար ինքնանպատակ չէր ԱՄՆ մեկնելը: Ինքնանպատակ չէր մեր ասելիքը ԱՄՆ օրենսդիր մարմնի ղեկավարի մոտ բարձրաձայնելը, ՀՀ անվտանգային հարցերի մասին խոսելը, Արցախում ադրբեջանցիների անմարդկային պահվածքի մասին խոսելը, ժողովրդավարական չափանիշներից ՀՀ ներսում շեղումն արձանագրելը: Եթե ինձ հանում են ամենակարևոր հանդիպումից, ընդ որում հանդիպմանը գնում է ԱԺ նախագահը, որ ՔՊ անդամ է, գնում է ԱԺ ՔՊ խմբակցության ղեկավար Հայկ Կոնջորյանը և ՀՀ դեսպան Լիլիթ Մակունցը, որը շատ մոտ անցյալում եղել է ՔՊ-ի խմբակցության ղեկավարը, և ՔՊ-ի քաղխորհրդի անդամ: Այսինքն, իշխանությունը որոշում է, որ ընդդիմությունը պետք է ներկայացված չլինի ամենակարևոր հանդիպմանը Նենսի Փելոսիի հետ, բայց իրենց հետ պետք էր գնալ, որպեսզի հանրությանը և միջազգային գործընկերներին ցույց տան, որ իրենք նաև ընդդիմությա՞նն են կարևորում:

-Դուք այս թեմայով ԱԺ նախագահի հետ խոսե՞լ եք:

-Այո՛, ես զրուցել եմ ԱԺ նախագահի հետ, հայտնել եմ իմ չմեկնելու որոշման մասին: Նա ասել է, որ ամերիկյան կողմն է որոշել մարդկանց քանակը: Ֆորմատը եղել է 2+1, և իրենք որոշել են, որ այդ ֆորմատի մեջ պետք է լինեն բացառապես իշխող խմբակցության ներկայացուցիչները:

-Ի՞նչ հարաբերությունների մեջ եք Ալեն Սիմոնյանի հետ, նախկինում Ձեր ընկերն էր: Հիմա իրար հետ շփվո՞ւմ եք:

-Որպես խմբակցության ղեկավար, որպես ԱԺ նախագահ, իհարկե, շփում կա։ Շփվում ենք բացառապես աշխատանքային հարցերով։

-Նախօրեին ասացիք, որ եթե Գրիգորի Հայրապետովը վերելակային դիվանագիտության հետ կապված որևէ բան իմանար, որը կարող էր սպառնալ մեր երկրին, անպայման կբարձրաձայներ դրա մասին։ Չի ստացվո՞ւմ, որ ընդդիմությունը, ամեն անգամ խոսելով վերելակում Փաշինյանի ու Ալիևի հանդիպման մասին, ուղղակի մանիպուլյացիա է անում։

-Եկեք օգտագործենք «վերելակային դիվանագիտություն» տերմինը։ Պարզ է, չէ՞, որ 5-10 վայրկյանում ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը որևէ դավադիր պայմանավորվածություն ձեռք չէին բերելու, որին ներկա կլիներ և որի մասին կլռեր վաղամեռիկ գեներալ Հայրապետովը։ «Վերելակային դիվանագիտությունը» պետք է նայենք լայն կոնտեքստում։ Մենք ասում ենք, այո՛, այդ ժամանակահատվածում եղել է առաջին հանդիպումը Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների միջև, դրանից հետո ՀՀ ղեկավարը սկսել է իրականացնել քայլեր, որոնք ի վերջո հանգեցրել են 2020-ի սեպտեմբերի 27-ի աղետին, որը շարունակվում է մինչև օրս։ Չի կարող 5-10 վայրկյանում լինել դավադիր պայմանավորվածություն։ Մենք ականատես ենք եղել, որ Նիկոլ Փաշինյանը և գործող իշխանությունը առնվազն չեն հակադարձել Ադրբեջանի ագրեսիվ քաղաքականությանը։ Օրեր առաջ էլ ականատես եղանք Ադրբեջանի բռնապետի հոխորտանքներին, որին որևէ արձագանք ՀՀ–ից չտրվեց։

-Դուք նշեցիք, որ չեք շեղվել ձեր օրակարգից, օրակարգը այս իշխանությունների հեռացումն է։ Հնարավո՞ր է՝ խորհրդարանից դուրս քայլեր իրականացնեք։

-Երկրում քաղաքական կոնֆիգուրացիայի փոփոխություններ կարող են գեներացվել բացառապես հանրության լայն շերտերի աջակցությամբ։

-Բայց հանրությունը չի աջակցում ձեզ։

-Ես համաձայն չեմ Ձեր գնահատականի հետ։

-Տեսանք, որ փողոցային պայքարը չստացվեց։

-Մենք՝ «Պատիվ ունեմ» և «Հայաստան» խմբակցությունում ներկայացված կուսակցությունները, մշտապես լինում ենք մարզերում, հանդիպումներ ենք ունենում Երևանում, հանդիպում են հասարակության մեջ հեղինակություն ունեցող մարդկանց հետ։ Հավաստիացնում եմ, որ գրեթե 90- 95 տոկոսը դժգոհ է գործող իշխանությունից, բայց մի կարևոր հանգամանք կա․այդ մարդկանց ոչ մեծ զանգվածն է սատարում այսօրվա ընդդիմությանը։

-Ինչո՞ւ, ունե՞ք այդ հարցի պատասխանը։

-Այս հարցի պատասխանը կարող ենք տալ մի քանի տեսանկյունից։ Օրինակ, այն, որ ընդդիմությունը չի կարողանում հանրությանն էֆեկտիվ ներկայացնել իր անելիքն ու ասելիքը։

-Գուցե խնդիրը ընդդիմության առաջնորդներն են։

-Հնարավոր է, որ հանրությունը խնդիր ունի ընդդիմության առաջնորդների հետ, չեն վստահում, չեն սիրում։ 21-րդ դարում սոցիալական ցանցերում ճիշտ տեխնոլոգիաների կիրառման դեպքում հնարավոր է հանրության սերը կամ ատելությունը գեներացնել։ 2019-ի սեպտեմբերին, երբ ես հրաժարական ներկայացրի, բոլոր հարցումներով ունեի ամենաբարձր վարկանիշը։ Հետո, չանդրադառնալով իմ հրաժարականի իրական պատճառներին, իշխանական քարոզչամեքենան լծվեց ինձ «սևացնելու» գործին։ Բազաթիվ հոդվածներ տպագրվեցին, ընդ որում՝ որևէ փաստ այդ հոդվածներում չապացուցվեց, և հիմա՝ երկու տարի անց, դատարանները սկսել են վճիռներ կայացնել՝ պարտավորեցնելով հերքել իմ մասին գրվածը։

Դրա համար պետք է ամեն օր դուրս գալ փողոց, գնալ բուհեր, քաղաքներ, շփվել մարդկանց հետ։ Եվ շփումն էլ բարդ է, քանի որ մարդիկ Հանրային հեռուստաընկերության քարոզչության տակ մնացած ինչ-որ բաներից են խոսում, որոնք իրականության հետ կապ չունեն։ Ընդդիմությունը, ես մեր մասին եմ ասում, այդքան ֆինանսական ռեսուրս չունի, որ կարողանա նույն քանակությամբ կամ հինգ անգամ ավելի գումար ծախսել ու այլ բան ասել հանրությանը։ Մեր «զենքը» մեկն է՝ շփվել մարդկանց հետ և բացատրել, թե ինչ է կատարվում։